Rocznik Gdyński Nr 5, Działalność TMG w latach 1984-1985, Konrad Ruth.

Dla Towarzystwa Miłośników Gdyni drugie półrocze 1984 jak i cały 1985 rok były okresem kontynuacji działalności opisanej w poprzednim Roczniku, jak i nowych inicjatyw:

• rozwijaliśmy działalność statutową, polegającą m.in. na popularyzowaniu zasłużonych ludzi, dziejów Gdyni i gospodarki morskiej;
• pogłębialiśmy więź z członkami Towarzystwa, indywidualnymi i wspierającymi;
• rozszerzaliśmy nasze kontakty z młodzieżą szkolną;
• tworzyliśmy klimat dla realizacji uchwał i wniosków znaczących dla miasta i jego mieszkańców;
• braliśmy czynny udział w obchodach 40-lecia wyzwolenia Gdyni;
• opracowaliśmy program i podjęliśmy szereg prac związanych z przygotowaniami do jubileuszu 60-lecia nadania praw miejskich Gdyni oraz 10-lecia działalności TMG.

W okresie sprawozdawczym znacznie poszerzono i zacieśniono współpracę z innymi organizacjami społecznymi na terenie Gdyni, m.in. z Kołem Starych Gdynian, ZBOWiDem oraz Zarządem Wojewódzkim Tow. Przyjaźni Polsko-Chińskiej. Zapoczątkowano również kontakty z miastami zaprzyjaźnionymi z Gdynią.

Nadal mocną stroną naszej działalności był wspólny wysiłek redakcji, komitetu redakcyjnego i zarządu TMG na rzecz przygotowania i wydania kolejnych tomów „Rocznika Gdyńskiego”. Rocznik nr 4 ukazał się w październiku 1984 r. zaś nr 5 — pod koniec grudnia 1985 r. Tradycyjnie już trzeba było pokonywać trudności związane z brakiem papieru i drukiem. Dzięki przychylności władz wojewódzkich, Departamentu Książki Ministerstwa Kultury i Sztuki, dowództwa Marynarki Wojennej, Sztabowej i Wojskowej Drukarni w Gdyni oraz drukarni gdańskich, udało się doprowadzić do tego, że ostatnie dwa tomy ukazały się względnie rytmicznie — chociaż nadal jeszcze z dużym opóźnieniem czasowym od momentu oddania materiałów do druku. Decyzją Zarządu utrzymano cenę jednego egzemplarza w wysokości 240, zł, to jest poniżej kosztów produkcji. Było to możliwe dzięki pomocy finansowej, udzielanej w formie dotacji na pokrycie części kosztów druku przez Wydział Kultury i Sztuki U.W. oraz ogłoszeniom gdyńskich przedsiębiorstw, zamieszczanym chętnie w Roczniku.

Przy okazji pragnę przekazać słowa uznania i podziękowania ze strony Zarządu TMG dla autorów, redakcji i komitetu redakcyjnego, za stworzenie udanego profilu Rocznika, jakże już zasłużonego dla Gdyni.

W okresie sprawozdawczym kontynuowaliśmy „spotkania czwartkowe” TMG, tradycyjnie już w Klubie MPiK przy Skwerze Kościuszki. Mają one swoją rangę w mieście i cieszą się rosnącym zainteresowaniem, zarówno wśród osób dorosłych, jak i ostatnio wśród młodzieży szkolnej. Prelekcjom towarzyszyła zwykle ożywiona dyskusja, w której przejawiała się troska o rozwój Gdyni. Formułowano też konkretne wnioski pod adresem władz.

Podsumowując ten kierunek działalności można tematycznie wyodrębnić kilka form tych spotkań:

Muzyczne (koncerty i recitale w wykonaniu zespołów i solistów Teatru Muzycznego w Gdyni):

• utwory Imry Kalmana — wrzesień 1984 r„
• utwory Franciszka Lehara — październik 1984 r.,
• utwory Jana Straussa — listopad 1984 r.,
• recital wokalny Bożeny Saulskiej — grudzień 1984 r.,
• koncert kameralny w wykonaniu kwintetu TM — styczeń 1985 r.,
• recital wokalny Longiny Kozikowskiej — styczeń 1985 r.

Kulturalne:

• z Aliną Udymowską, kierownikiem Studium Aktorskiego przy TM — wrzesień 1984 r.,
• z aktorem Andrzejem Pieczyńskim — październik 1984 r.,
• z aktorem i dyrektorem Teatru Dramatycznego, Zbigniewem Bogdańskim z okazji 30-lecia pracy artystycznej i 25-lecia Teatru — marzec 1985 r.,
• wspomnieniowe przy „pół czarnej” w „Cyganerii” u p. Wandy Andrzejewskiej, pt. „Początki działalności kulturalnej po 1945 r. wł Gdyni” f— maj 1985 i

Prelekcje i odczyty:

• prof. Witold Andruszkiewicz „Miejsce gospodarki morskiej w Gdyni i jej powiązania z miastem” — wrzesień 1984 r.
• Aktualna sytuacja i prognozy gospodarki morskiej w Gdyni”, spotkanie dyskusyjne, wymiana poglądów i opinii w Klubie Morskim (podsumowanie dyskusji znalazło odbicie w „Morzu” i „Polityce”) — marzec 1985 r.,
• inż. Erazm Zabiełło „Początki przemysłu okrętowego w Gdyni” oraz projekcja filmu pt. „Tradycje i współczesność Stoczni im. Komuny Paryskiej” H kwiecień 1985 r.,
• kpt. ź.w.ryb. Wiktor Gorządek „Kapitan, rybak starej daty” oraz projekcja filmu telewizyjnego o W. Gorządku — maj 1985 r.,
• oficer PHM Emil Piechowicz „Wspomnienia filmowe z rejsów m.s. „Batory” — październik 1985 r.,
• prof. Mieczysław Kochanowski „Program Gdańsk 2000” — listopad 1985 r.

Spotkania z cyklu „Poznajemy Gdynię”:

• inż. arch. Romuald Szurowski „Kamienna Góra” — wrzesień 1984 r.,
• inż. arch. Henryk Nawrocki „Kierunki rozwoju Gdyni na tle planów przestrzennych miasta” — październik 1984 r.,
• inż. arch. Barbara Bielecka „Kolibki — historia i plany rozwoju Parku Wypoczynku” — listopad 1984 r.,
• inż. Mieczysław Filipowicz „Oksywie” — luty 1985 r.
• mgr Edward Obertyński Gdynia wczoraj i dziś” — grudzień 1985 r.

W 1985 r. uroczyście obchodzono 40-lecie wyzwolenia Gdyni. Z tej okazji, na wniosek Zarządu TMG, Rada Państwa przyznała „Medale 40-lecia PRL” zasłużonym członkom Towarzystwa, którzy wyróżnili się w pracy społecznej i artystycznej dla Gdyni. Otrzymali je: Bodziński Józef, Borchardt Karol Olgierd, Kasprowicz Maksymilian, Koseda Zdzisław, Nowicka Danuta, Polkowski Bolesław, Titz-Kosko Jadwiga, Uklejewski Janusz i Zabłocka Maria. W dniu 21 marca zorganizowano uroczysty koncert, na którym wiceprezydent Gdyni Tadeusz Biernacki wręczył wyróżnionym medale. Ponadto otwarto wystawę pt. „Gdynia wczoraj i dziś”. Towarzystwo było też inicjatorem i współorganizatorem wspólnie z Muzeum Miasta Gdyni wystaw fotograficznych pt. „Gdynia 1945—1985″ oraz „Defilada 1946”, złożonych z prac znanych i zasłużonych gdyńskich fotografików — Janusza Uklejewskiego i Floriana Staszewskiego.

We wrześniu 1985 r. Towarzystwo oddało hołd żołnierzom poległym w obronie Gdyni w 1939 roku. Z tej okazji wspólnie z Zarządem Miejskim ZBoWiD oraz Kołem Starych Gdynian zorganizowano wieczór poświęcony „Pamięci września”, oraz wycieczkę autokarem „Szlakiem obrony wybrzeża”. W imprezach tych wzięli udział uczestnicy walk, członkowie TMG i młodzież szkolna. W miejscach pamięci i walk złożono wiązanki kwiatów.

Biorąc pod uwagę tradycyjne związki żeglugowe między Gdynią i Szanghajem, oraz ożywienie kontaktów gospodarczych i kulturalnych między ChRL i PRL, Towarzystwo nasze nawiązało kontakt z Zarządem Wojewódzkim Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Chińskiej i wspólnie zorganizowało kilka spotkań. M.in. z okazji przypadających rocznic proklamowania ChRL w październiku 1984 i 1985 r. odbyły się koncerty i okolicznościowe wystawy fotograficzne pt. „Poznajemy Chiny”. Ponadto w lutym 1985 r. zorganizowano pokaz filmów kolorowych o rozwoju kultury, sportu i turystyki w ChRL, a w listopadzie 1985 r. wysłuchano prelekcji z przeźroczami doc. Wiesława Gruszkowskiego pt. „Architektura i urbanistyka Chin”. Spotkania te cieszyły się wysoką frekwencją członków TPPCh i TMG.

W listopadzie 1985 r. odbyło się również przy udziale naszego Towarzystwa spotkanie wspomnieniowe z okazji 40-lecia Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Orłowie, z założycielem i pierwszym dyrektorem szkoły — prof. Józefem Bodzińskim. Uczestnicy spotkania zapoznali się z dorobkiem prac uczniów PLSP.

Towarzystwo brało udział również w poplenerowych Wystawach Tkaniny Artystycznej, na których wręczane były m.in. nagrody TMG, przyznane decyzją jury. I tak w 1984 r. na wystawie „Inspiracje — 83” przyznano p. Jadwidze Juszyńskiej za pracę pt. „Brzeg” nagrodę w wysokości 10.000,— zł, zaś w 1985 r. podczas wystawy „Inspiracje — 84” nagrodę w wysokości 15.000, — zł otrzymała p. Teresa Szydłowska za pracę pt. „Ostatnie Sygnały”.

Kontynuowano także współpracę z Muzeum Miasta Gdyni. Sprawy jego bazy lokalowej, profilu oraz bieżącego współdziałania były omawiane na posiedzeniach Zarządu. Mimo interwencji TMG, sytuacja lokalowa Muzeum nadal jest trudna. Nie osiągnięto postępu prac przy remoncie obiektów na Kamiennej Górze.

W okresie sprawozdawczym skutecznie realizowano przyjęty program pracy z młodzieżą szkolną i Pałacem Młodzieży. Przede wszystkim kontynuowano konkurs „Młody Przyjaciel Gdyni”. Za dobre wyniki osiągnięte w konkursie w roku szkolnym 1983/84, uchwałą Zarządu TMG przyznano kwotę 20.000,— zł na nagrody (w wysokości od 4.500,— do 1.500,—) dla szkół podstawowych nr nr 11, 35, 40, 10, 31, 33, 16 i 18 — na zakup książek do bibliotek. Nagrody zostały wręczone w sierpniu 1984 r. na naradzie dyrektorów szkół. W roku szkolnym 1984/85 odznaki brązowe zdobyło 338 uczniów, a odznaki srebrne 128. Za dobre wyniki osiągnięte w konkursie Zarząd przyznał nagrody pieniężne na zakup książek do bibliotek Szkole Podstawowej nr 35 w wysokości 5.000,— zł i Szkole Podstawowej nr 11 — 3.000,— zł. W 1985 r. udało się zrealizować kosztem 138.694 zł zakup odznak Młodego Przyjaciela Gdyni — brązowych, srebrnych i złotych (koszt jednej odznaki 62,— zł). Uchwałą Zarządu odznaki te przyznawane są uczniom bezpłatnie. Zdobyte dotychczas odznaki były wręczane przez przedstawicieli TMG uroczyście na okolicznościowych spotkaniach w szkołach.

Formy pracy z młodzieżą wzbogaciło TMG m.in. poprzez wydanie metodą ksero zwięzłych opracowań jak „Spacery po Gdyni” i „Portret Gdyni”. Okazały się one bardzo przydatne młodzieży w trakcie konkursu. Materiały te, oraz „Piosenki o Gdyni” wydane przez zasłużonego propagatora tej dziedziny p. Władysława Kirsteina, dostarczyło TMG bezpłatnie kierownikom kolonii w okresie wakacji 1985, w celu lepszego poznania Gdyni i rozśpiewania młodzieży. Widocznym efektem pracy z młodzieżą i ze szkołami mogą być Szkolne Koła TMG, które powstały w szkołach podstawowych nr nr 11, 10, 35 i 41 oraz w Zespole Szkół Zawodowych Budowlanych i Odzieżowych. Zrzeszają one już około 200 członków, rozwijając działalność na rzecz naszego miasta.

W okresie sprawozdawczym kontynuowana była tradycyjna już, dość ścisła i owocna współpraca z władzami miasta oraz Miejską Radą Narodową. Przedstawiciele Zarządu TMG zapraszani byli na sesje MRN. M.in. w grudniu 1984 r. zaprezentowali swe opinie i wnioski do planu pracy MRN na 1985 r.

Na posiedzeniu Prezydium TMG w maju 1985 r., przy udziale Prezydenta Miasta Jana Krzeczkowskiego oraz prezesa Klubu Sportowego „Arka” Stanisława Dębickiego, poruszono szereg problemów istotnych dla mieszkańców Gdyni. Dotyczyły one:

• realizacji uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w sprawie Parku Wypoczynku w Kolibkach;
• zagospodarowania Polanki Redłowskiej oraz kapitalnego remontu i modernizacji znajdującego się tam basenu kąpielowego „Arki”;
• związków pomiędzy miastem i portem;
• współudziału TMG w kontaktach z miastami zaprzyjaźnionymi z Gdynią.

Wynikiem tego spotkania było m.in. powołanie Społecznego Komitetu Budowy Parku Wypoczynku w Gdyni-Kolibkach, w skład którego weszło trzech przedstawicieli TMG. Opracowanie dla przyszłego parku Studium Programowo-Przestrzennego zostało zlecone „Miastoprojektowi” w Bydgoszczy. Program prac porządkowych na terenie Parku zostanie podjęty w 1986 r.

Osobne omówienie należy się udziałowi TMG w przygotowaniach do jubileuszu 60-lecia przyznania Gdyni praw miejskich. Jeszcze w październiku 1984 r. Towarzystwo ogłosiło konkurs pamiętnikarsko-wspomnieniowy, który jednakże nie spotkał się z większym zainteresowaniem wśród starszych wiekiem gdynian. Wpłynęło łącznie 14 prac, z których część nie odpowiadała warunkom konkursu. Na wniosek jury, Towarzystwo przyznało nagrodę w wysokości 20.000,— zł autorowi pracy pt. „Trzy razy moja Gdynia” podpisanej godłem „Gdynianin”; okazał się nim p. Edward Obertyński. Trzy równorzędne wyróżnienia po 10.000,— zł otrzymali: p. Jerzy Szczęsny Sterkowicz za pracę pt. „O naszej Budzie”; p. Maciej Gwiazda za pracę „Początek drogi” oraz p. Roman Nawrocki za pracę „Żeglarskie początki”. Dwa równorzędne wyróżnienia po 5.000,— zł otrzymali: p. Maria Jaskólska za pracę pt. „Wspomnienie” oraz p. Henryk Łączyński za pracę „Elektrycy”. Nagrody zostały wręczone podczas koncertu „Pamięci września”, w Klubie Morskim w Gdyni we wrześniu 1985 r.

Po wielu dyskusjach Zarząd TMG zatwierdził ostatecznie projekt medalu z okazji 60-lecia Gdyni i 10-lecia TMG, opracowany przez artystę rzeźbiarza Eugeniusza Lademana. Medal zostanie wybity w II kwartale 1986 r. Wielokrotnie również dyskutowano na zebraniach prezydium i zarządu nad projektem programu działań Towarzystwa z okazji obu jubileuszy. Ostatecznie uchwalony program został pozytywnie oceniony przez władze miasta i włączony do programu ogólnomiejskiego.

Na koniec grudnia 1985 r. Towarzystwo Miłośników Gdyni liczyło 465 członków (w tym w Kole przy Zakładach Rybnych 33) oraz 25 członków wspierających. W okresie sprawozdawczym odbyło się 6 posiedzeń prezydium i 7 posiedzeń zarządu. Biuro TMG pracowało w niezmienionym składzie (3 osoby — 1,5 etatu na umowę-zlecenie, zaś 2 osoby na urlopie z tytułu opieki nad dziadkiem). Nadal nie została rozwiązana sprawa uzyskania większego i dogodniejszego lokalu dla TMG, której — mimo kilku propozycji — nie udało się zrealizować.

Wydaje się, że omówiony tu okres przyniósł dalszą stabilizację Towarzystwa, jego jeszcze większe wrośnięcie w strukturę miasta, któremu działalność członków i przyjaciół TMG przyniosła znów garść pożytków. Przede wszystkim zaś — przyczyniła się — jak możemy mniemać, do bliższego związania z Gdynią jej rosnącej młodzieży, tej, która będzie to miasto rozbudowywać i upiększać już w najbliższej przyszłości.